Franjo Tuđman, sa svojom fantazijom “tisućljetnog sna”, nije bio prvi, nego posljednji predsjednik nezavisne Hrvatske, države koja je samo u okvirima socijalističke federacije zapravo uživala suverenitet. No, pitanje koje nužno za sobom povlači nemogućnost ostvarenja tisućljetnog sna nije pitanje kako zaista postići nacionalni suverenitet, nego je li on u kapitalizmu uopće moguć, bitan i potreban. […]
Reakcija i refleksija povodom smrti Latinke Perović bilo je izuzetno mnogo. One predstavljaju plodnu ulaznu točku za razmatranje lika, djela i prvenstveno statusa Latinke Perović u srpskom društvu. Tom se prigodom Stefan Gužvica osvrnuo na sve kontradikcije srpskog liberalizma kojem je često upravo Latinka Perović funkcionirala kao sinonim, ali i na njene neprijeporne zasluge kao […]
Nekada davno, pre kraja Istorije i trijumfa liberalnog individualizma, znalo se da istoriju ne pišu “veliki ljudi”. Stoga je tada bilo mnogo teže prodati priču da je neko kao Gorbačov uništio Sovjetski Savez i socijalizam. On ga je svakako sahranio – ali grobar ne ubija, već samo zaključuje obred za onog ko je već umro. […]
Objava knjige saborske zastupnice lijeve stranke predstavlja i politički i intelektualno relevantan događaj i povod za refleksiju. Stefan Gužvica je pročitao novu knjigu Katarine Peović i u recenziji izložio njene kvalitete i mane. Katarina Peović nedavno je objavila novu knjigu pod nazivom “Sve što je čvrsto i postojano pretvara se u dim… Historijski materijalizam kao […]
Imenovanje ulica i trgova slika je ideoloških vrednosti jednog društva. Društvu koje ne neguje socijalističku revoluciju kao vrednost, nego je negira i demonizuje, ne treba trg koji se zove po revolucionaru. Štaviše, slavljenje Tita kao “antifašiste” koji zaslužuje trg uz svesno ignorisanje njegove revolucionarne uloge predstavlja grubo falsifikovanje istorije. Pre malo manje od godinu dana, […]
Jedna od popularnijih ideja na ekstremnoj desnici je ona “Velike zamjene”: europske “elite” navodno planiraju zamijeniti većinsko, bijelo stanovništvo Europe ne-bijelim muslimanskim stanovništvom. Ideja je, naravno, potpuno sumanuta. No, možda se smisleno rješenje za probleme koje sa sobom nosi depopulacija balkanskih država nalazi upravo u organiziranom i solidarnom naseljavanju ljudi iz Afrike i s Bliskog […]
Misterija “srpskog sela” u Istri koje je postalo “crnogorsko selo” zapravo je priča o procesu nastajanja i nestajanja nacionalnih identiteta. Taj proces je fluidan i konstantno traje, iako je nacionalističkim ideolozima u interesu da etnički identitet predstave kao nešto nepromenjivo, fiskno i večno. Desetak kilometara severno od Pule nalazi se Peroj, naizgled tipično istarsko selo, […]
Objave autorskih studija o našoj suvremenosti iz marksističke perspektive rijedak su i značajan događaj. To je bio i dovoljan povod da Stefan Gužvica uzme u ruku knjigu Srećka Puliga “Teorija prakse”, razmotri njene uvide i doprinose i tako ocrta presudna političko-ideološka ograničenja u proizvodnji znanja o vremenu u kojem živimo. Kada sam (poprilično prikladno) putovao […]
Mlađe generacije na jugoslavenskim prostorima suočene su s popriličnim izazovom u savladavanju vlastite povijesti: prvo su bili neki kraljevi i kneževi pa onda jugoslavenski prekid programa da bi na kraju završili u “normalnim” nacionalnim državama. Stefan Gužvica kroz priču o vlastitim mukama s tim izazovom otkriva što smo sve “zaboravili” o našim historijama i gdje […]
Nova knjiga Roberta Bajrušija o političkoj platformi Možemo!, kao i izgledan uspeh te političke opcije u Zagrebu (a, po svemu sudeći, i u drugim većim gradovima Hrvatske) svedoče o nužnosti pokretanja šire teorijske i strateške debate na postjugoslovenskoj levici. Robert Bajruši je nedavno objavio zanimljivu i pitku knjigu o uspehu političke platforme Možemo! i manjih […]
U hrvatskoj se javnosti sve češće posljednjih dana spominje zakonska zabrana ustaških simbola. U međuvremenu je HDZ odustao od naznake zakonskog prijedloga, ali ni donošenje takvog zakona ne bi samo od sebe riješilo probleme, a usput bi i otvorilo dodatne. Predsednik Hrvatske Zoran Milanović u prošli je petak još jedanput odbio učešće u obeležavanju jedne […]
Bugarska je vlada odlučila zaustaviti makedonske pristupne pregovore s Europskom unijom stavom da Makedonci nisu “autentična” nacija već komunistička izmišljotina. Pritom “zaboravljaju” da su nacionalni identiteti konstrukti 18. i 19. stoljeća i da to što neka nacija kroz te procese prolazi kasnije ne znači da je manje “prirodna” ili legitimna od bugarske, srpske ili hrvatske […]
Debate o umetničkom kvalitetu planiranog spomenika Stefanu Nemanji u Beogradu, koje se uglavnom svode na moralizatorske osude ili odbrane Vučićevog režima, propuštaju najvažniju stvar: omiljene istorijske ličnosti Aleksandra Vučića mnogo nam govore o njegovoj ideologiji i samopercepciji. Aleksandar Vučić ima dva istorijska heroja: Stefana Nemanju i Miloša Obrenovića. To je očigledno iz njegovih javnih nastupa […]
Goli otok je naizgled savršeno opšte mesto za konstruisanje sećanja na “užase komunističkog totalitarizma”. Ovo ostrvo postalo je deo popularne kulture i kolokvijalnog jezika još u Jugoslaviji. Pored toga, najbliži je jugoslovenski ekvivalent ozloglašenom gulagu i jedino prepoznatljivo univerzalno stratište jugoslovenskog socijalizma. Problem, međutim, leži upravo u toj univerzalnosti, jer je ona univerzalnost komunističkog internacionalizma. […]
Iako su u doba pandemije standardne ideološke podjele zamrle, čim se situacija smiri čekat će nas gdje smo ih ostavili. Zato treba unaprijed provjeriti što se krije iza Milanovićevog ikonoklastičkog “obračuna” s bistama na Pantovčaku. Zajedno sa Kolindom Grabar-Kitarović, sa Pantovčaka su iselili još i Franjo Tuđman, Josip Juraj Strossmayer, Ante Starčević, Stjepan Radić, Alojzije […]
